STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

w Centrum Terapii dla dzieci i dorosłych – Centrum Psot (wersja skrócona)

WPROWADZENIE

Standardy ochrony małoletnich – wersja skrócona stanowi załącznik do dokumentu Standardy ochrony małoletnich w Centrum Terapii dla dzieci i dorosłych – Centrum Psot wdrożony w życie Zarządzeniem Nr 1/2024r. Centrum Terapii dla dzieci i dorosłych – Centrum Psot z dnia 13 lutego 2024 r. i opisuje działania poradni w zakresie wdrożenia zasad i procedur określonych w Ustawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw (Rozdział 4b Art. 22c ust.1 pkt.1-8; ust.2 pkt 1-4, ust.4,5,6,7) i Ustawie z dnia 13maja 2016r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Rozdział 4b Art. 22c ust.1 pkt. 1-8; ust.2 pkt.1-4; ust.4,5,6,7) bezpośrednio dla małoletnich¹.

Zasady i procedury wskazane w wersji skróconej przyporządkowane do czterech standardów (Standard I. POLITYKA, Standard II. PERSONEL, Standard III. PROCEDURY, Standard IV. MONITORING) pełnią rolę informacyjną, tzn. do kogo może zgłosić się małoletni po pomoc w sytuacji stosowania wobec niego przemocy domowej czy rówieśniczej.

Dokument szczegółowo określa sposoby postępowania pracowników w sytuacjach krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, tj.: przemocy rówieśniczej, przemocy domowej, niedozwolonych zachowań personelu wobec małoletnich, cyberprzemocy.

Zasady, czyli przyjęte w poradni normy postępowania pracowników i małoletnich, dotyczące w szczególności:

• bezpiecznych relacji pracowników szkoły z małoletnimi;
• bezpiecznych relacji między małoletnimi;
• korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu;
• ochrony małoletnich przed zagrożeniami z sieci.

Informacje zawarte w dokumencie upowszechniane są w trakcie przebiegu diagnozy/terapii/zajęć/warsztatów prowadzonych przez pracowników poradni zarówno na terenie poradni jak i innych placówek oświatowych (tj. szkół, przedszkoli).

¹ małoletnim (dziecku, uczniu, wychowanku)– należy przez to rozumieć każdą osobę do ukończenia 18 roku życia.

• Przemoc fizyczną

Rodzic, opiekun lub inna dorosła osoba mieszkająca z dzieckiem w domu popycha je, szarpie, bije, kopie, rzuca czymś w dziecko na tyle mocno, że pozostawia to ślady lub powoduje obrażenia.

• Przemoc emocjonalną (psychiczna)

Rodzic dziecka, opiekun lub inna osoba dorosła mieszkająca z dzieckiem w domu wyzywa, obraża lub poniża dziecko i/lub zachowuje się w sposób, który sprawia, że dziecko boi się, że może zostać fizycznie skrzywdzone.

• Przemoc seksualną (wykorzystanie seksualne dziecka)

Dorosły, krewny, przyjaciel rodziny lub osoba nieznajoma angażuje dziecko w aktywność seksualną, bez kontaktu fizycznego lub z kontaktem fizycznym, takim jak dotykanie, zmuszanie dziecka do dotykania ciała sprawcy w sposób seksualny czy stosunek seksualny.

• Zaniedbanie

Nikt w rodzinie dziecka nie sprawia, by czuło się ważne, wyjątkowe i kochane, nie troszczy się o nie ani go nie wspiera. Rodzic/opiekun dziecka nie opiekuje się dzieckiem, nie interesuje jego zdrowiem, odżywaniem, warunkami bytowymi.

• Przemoc rówieśniczą

Dziecko doświadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników w szkole, sąsiedztwie lub ze strony rodzeństwa, bezpośrednio lub z użyciem technologii komunikacyjnych (Internetu i telefonów komórkowych).

Nie walcz Sam:

→ z uczuciem wstydu;

→ z uczuciem lęku o przyszłość własną i członków rodziny;

→ z chęcią chronienia sprawcy/sprawczyni, jeśli jest to członek rodziny;

→ z miłością do sprawcy/sprawczyni, jeśli jest nim osoba bliska lub ważna dla dziecka;

→ ze strachem, że sprawca/sprawczyni zrealizuje swoje groźby, jeśli zaczniesz mówić;

→ z brakiem zaufania do dorosłych: sądzisz, że nikt Ci nie uwierzy i zostaniesz zignorowany/a;

→ z brakiem wiary w możliwość zmiany swojej sytuacji;

→ z brakiem odpowiedniego słownictwa, aby opowiedzieć o tym, co się zdarzyło;

→ z poczuciem zdrady wobec swoich bliskich lub innej ważnej grupy, do której przynależysz;

→ z poczuciem winy (możesz uważać, że to Ty sprowokowałeś/aś sytuację), że to Ty zniszczysz rodzinę);

→ ze strachem przed skutkami bezpośrednimi związanymi z konkretną sytuacją rodziny: że ktoś oddzieli Ciebie od rodziców, rodzeństwa, wyśle do internatu, deportuje, wsadzi kogoś do więzienia itd.

Nie walcz Sam:

• jeżeli staniesz się ofiarą cyberprzemocy (wyśmiewania, poniżania przy użyciu technologii cyfrowych, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.);
• jeżeli nawiążesz niebezpieczny kontakt w Internecie, w wyniku czego może dojść do zagrożenia Twojego życia i zdrowia, a także szantażu i przymusu realizacji czynności seksualnych.

• o tej sytuacji pracownikowi poradni (m.in.: psycholog, pedagog, logopeda, terapeuta) podczas badania czy terapii;
• pracownik podejmie stosowne działania, mające na celu wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, np.:

→ podejmie szybką interwencję w przypadku przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożenia życie, tj. zawiadomi odpowiednie służby porządkowe, tj. policję dzwoniąc pod nr 112 lub 997;

→ wdroży planu wsparcia, m.in.: wskaż placówki pomocowe

→ w przypadku, np. dotyczącym wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu powoła Zespół Interwencyjny, celem wstępnego zdiagnozowania Twojej sytuacji.

• do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem;
• do życia bez wyzyskiwania i wykorzystywania:

→ nikt nie może Ciebie siłą zmuszać do zrobienia niczego, a zwłaszcza czegoś złego;

→ nikt też nie może zmuszać Ciebie do pracy ponad siły ani wykorzystywać zarobkowo w inny sposób;

• do ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną i zaniedbaniem:

→ nikt nie ma prawa Ciebie bić, prześladować i wykorzystywać w celach seksualnych;

• do ochrony przed wszystkimi formami wykorzystywania seksualnego:

→ nikt nie ma prawa dotykać Ciebie w sposób, którego sobie nie życzycie i nakłaniać lub zmuszać Ciebie do kontaktów seksualnych;

→ nikt nie ma prawa angażować Ciebie w produkcję narkotyków i handel nimi ani zmuszać czy namawiać do ich zażywania.

PRAWO STOI PO TWOJEJ STRONIE-ZADZWOŃ!

→ w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia powiadom Policję 997, 112;

→ 800121212 Dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka (Telefon skierowany do wszystkich dzieci, które potrzebują pomocy. Jeśli zadzwonisz pod ten numer, będziesz mógł/mogła porozmawiać ze specjalistą, który postara Ci się pomóc. Numer działa przez całą dobę, siedem dni w tygodniu.);

→ 116111 Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (Jeżeli czujesz się krzywdzony i potrzebujesz pomocy – możesz zadzwonić. Specjaliści porozmawiają z Tobą o każdym trudnym problemie i udzielą Ci pomocy. Telefon działa 7 dni w tygodniu całodobowo. Możesz także zarejestrować się na stronie www.116111.pl i napisać wiadomość.);

→ 116123 Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” (Uzyskasz wsparcie, pomoc psychologiczną, informacje o możliwościach uzyskania pomocy najbliżej Twojego miejsca zamieszkania. Konsultacje prowadzone są telefonicznie lub mailowo: poradnia@niebieskalinia.pl. );

→ 801615005 Dyżurnet.pl (Możesz tu zgłaszać informacje o wszystkich nielegalnych i niepokojących treściach znalezionych w Internecie. Twoje zgłoszenie może być anonimowe, to znaczy, że nikt nie dowie się o tym, że to Ty zgłosiłeś nielegalne treści. Nielegalne treści możesz zgłosić poprzez stronę www.dyzurnet.pl, e- mailowo: dyzurnet@dyzurnet.pl);

→ 800 199990 Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki (To numer, pod którym uzyskasz pomoc oraz wsparcie, jeśli Twój problem związany jest z narkotykami lub uzależnieniem od narkotyków. Możesz zadzwonić zarówno wtedy, gdy problem dotyczy Ciebie, jak i wtedy, kiedy zauważysz, że problem z narkotykami ma osoba w Twoim otoczeniu. Telefon jest czynny codzienne od 16:00 do 21:00, z wyjątkiem świąt państwowych);

1. Bezpieczne relacje między małoletnimi:

• Małoletni mają obowiązek przestrzegania ogólnie obowiązujących zasad i norm zachowania.
• Małoletni uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, geograficzne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych – nikogo nie dyskryminują ze względu na jakąkolwiek jego odmienność, co godziłoby w poczucie godności osobistej.
• Kontakty między małoletnimi cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.
• W kontaktach między sobą małoletni nie powinni zachowywać się prowokacyjnie. Nie powinni również mieć poczucia zagrożenia czy odczuwać wrogości ze strony innych.
• Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród małoletnich nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona. Małoletni nie mają prawa stosować z jakiegokolwiek powodu słownej, fizycznej i psychicznej agresji oraz przemocy wobec innych.
• Małoletni uczestniczący w spotkaniach na terenie poradni powinni zapoznać się z obowiązującymi procedurami bezpieczeństwa – co umożliwi im adekwatne reagowanie w sytuacji łamania zasad bezpieczeństwa.
• Małoletni mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom przemocy oraz informowania pracowników poradni o takich sytuacjach.
• Jeśli małoletni stał się ofiarą agresji lub przemocy, może uzyskać w poradni pomoc, zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

2. Niedozwolone zachowania małoletnich w poradni (m.in.: podczas trwania diagnozy/ terapii/ porady):
   • Stosowanie agresji i przemocy wobec małoletnich i innych osób:

• agresji i przemocy fizycznej w różnych formach (np.: bicie/ uderzenie/ popychanie/ kopanie/opluwanie); wymuszenia; napastowanie seksualne;
• agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.: obelgi, wyzwiska; wyśmiewanie, drwienie, szydzenie; groźby; obraźliwe SMS-y i MMS-y; telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające.

1. Stwarzanie niebezpiecznych sytuacji w poradni, np. rzucanie przedmiotami, przynoszenie ostrych narzędzi, innych niebezpiecznych przedmiotów i substancji (środków pirotechnicznych, łańcuchów, noży, zapalniczek), używanie ognia na terenie poradni.
2. Nieuzasadnione, bez zgody prowadzącego opuszczenie sali.
3. Wyjście bez zezwolenia poza teren poradni.
4. Celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć organizowanych w poradni.
5. Celowe zachowania zagrażające zdrowiu bądź życiu.
6. Przywłaszczenie własności lub celowe niszczenie, nieszanowanie własności innych osób oraz własności poradni.
7. Fotografowanie, nagrywanie dźwięku lub filmowanie zdarzeń z udziałem innych osób bez ich zgody.

1. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu:

• Małoletni nie mają dostępu do infrastruktury sieciowej poradni.
• Sieć jest monitorowana w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie sprawców ewentualnych nadużyć.
• Rozwiązania organizacyjne na poziomie poradni bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.
• Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie poradni jest zainstalowane oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, antyspamowe i firewall.
• W poradni zatrudniony jest pracownik odpowiedzialny za bezpieczeństwo sieci. Do jego obowiązków należą: zabezpieczenie sieci Internetowej placówki przed niebezpiecznymi treściami poprzez instalację i aktualizację odpowiedniego oprogramowania; sprawdzanie, czy na komputerach nie znajdują się niebezpieczne treści.
• Pracownicy posiadają indywidualny login i hasło, umożliwiające korzystanie z komputera na terenie poradni. Pracownicy zachowują login i hasło w tajemnicy.
• Użytkownikowi komputera zabrania się: instalowania oprogramowania oraz dokonywania zmian w konfiguracji oprogramowania zainstalowanego w systemie, usuwania cudzych plików, odinstalowania programów, dekompletowania sprzętu.

2. Zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych:

• Małoletni przynoszą do poradni telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność, za zgodą rodziców.
• Za sposób korzystania z własnych urządzeń elektronicznych na terenie poradni odpowiada rodzic/opiekun małoletniego.
• Poradnia nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie, zniszczenie czy kradzież sprzętu przynoszonego przez małoletnich.
• Małoletni nie mogą korzystać z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu podczas diagnozy, zajęć, treningów, warsztatów prowadzonych na terenie poradni.
• Małoletni ma obowiązek wyłączyć lub wyciszyć telefon (bez wibracji) i schować go w torbie/plecaku przed rozpoczęciem diagnozy. Telefon pozostaje niewidoczny zarówno dla małoletniego, jak i pozostałych osób.
• Jeśli małoletni czeka na ważną informację (połączenie, SMS) ma obowiązek poinformować o tym fakcie, poprosić o pozwolenie na skorzystanie z telefonu i ustalić sposób odebrania tej wiadomości. Dotyczy to także sytuacji, gdy wystąpiła pilna potrzeba skontaktowania się, np. z rodzicami lub w innej ważnej sprawie.
• Na terenie poradni zakazuje się małoletnim filmowania, fotografowania oraz utrwalania dźwięku na jakichkolwiek nośnikach cyfrowych. Powyższe nie dotyczy wydarzeń odbywających się w poradni, na rejestrację których udzielono zgody.

3. Zasady postępowania w przypadku naruszenia zasad korzystania z telefonów i innych urządzeń elektronicznych na terenie poradni:

• W przypadku naruszenia przez małoletniego zasad używania telefonów komórkowych na terenie poradni, pracownik bezzwłocznie informuje o tym fakcie rodziców/prawnych opiekunów małoletniego i wspólnie z rodzicami/prawnymi opiekunami ustala plan dalszego postępowania.

4. Zasady ochrony wizerunku małoletniego:

• Wizerunek podlega ochronie na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, w ustawie o prawie autorskim o prawach pokrewnych, a także na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych (RODO) – jako tzw. dana szczególnej kategorii przetwarzania.
• Upublicznianie wizerunku małoletniego do 16 lat, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem (wymóg art. 8 RODO).
• Osoba małoletnia powyżej 16 roku życia ma prawo do wyrażenia zgody samodzielnie.
• Zgody, o których mowa powyżej są wyrażane w formie pisemnej.
• Rodzice małoletniego/opiekunowie lub małoletni powyżej 16 roku życia wyrażając zgodę na upublicznienie wizerunku, określają precyzyjnie miejsca i kanały upubliczniania wizerunku, kontekst w jakim wizerunek będzie wykorzystany, a także okres upublicznienia.
• Osoba wyrażająca zgodę otrzymuje klauzulę informacyjną o zasadach przetwarzania danych osobowych w postaci wizerunku małoletniego oraz jest informowana przez osobę reprezentującą administratora danych osobowych o przysługujących prawach, w tym prawie do wycofania zgody oraz innych, zgodnie z art. 5 RODO.
• Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodziców/opiekunów lub małoletniego powyżej 16 roku życia na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana. Zabrania się umieszczania informacji pozwalających ustalić tożsamość osób ujętych na zdjęciu lub innej formie publikacji.

• Pracownikowi poradni nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku małoletniego (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez pisemnej zgody jego opiekuna.
• Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna małoletniego – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
• W przypadku utrwalania wizerunku małoletniego na zajęciach „otwartych”,„pokazowych” wymagana jest zgoda w formie pisemnej.

5. Zasady ochrony danych osobowych małoletnich:

1. W poradni wdrożono Politykę ochrony danych osobowych osób fizycznych (pracowników, małoletnich, rodziców/opiekunów) oraz powołano Inspektora ochrony danych.
2. Dokumentacja RODO została opracowana zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L z 2016 r. 119, s. 1 ze zm.) oraz ustawy z dnia 10 maja 2018r. o ochronie danych osobowych z uwzględnieniem zasad: zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości, ograniczenia celu przetwarzania danych, minimalizacji danych, prawidłowości danych, ograniczenia przechowania danych, integralności i poufności danych, rozliczalności.
3. Osoby upoważnione do przetwarzania danych osobowych małoletnich i ich rodziców/opiekunów prawnych posiadają upoważnienie do przetwarzania ich danych osobowych na podstawie art. 6 i 9 RODO.
4. Na potrzeby przetwarzania w formach zdalnych (przekazywanie danych osobowych do OKE, SIO, organów upoważnionych do przetwarzania danych osobowych małoletnich) opracowano zasady ich przetwarzania.
5. Każdy pracownik posiadający dostęp do danych osobowych złożył pisemne oświadczenie o znajomości Polityki bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych pod rygorem odpowiedzialności karnej i zobowiązanie do jej przestrzegania pod rygorem odpowiedzialności karnej.
6. Rodzice/prawni opiekunowie małoletnich są informowani o przetwarzaniu danych osobowych poprzez klauzule informacyjne.
7. Dyrektor poradni wdrożył odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.
8. Dane osobowe małoletnich zarejestrowane w formie pisemnej (teczka dziecka oraz inna dokumentacja pisemna zawierająca dane osobowe małoletnich jest chroniona w zamykanych szafach z ograniczonym dostępem do pomieszczeń ich przechowywania (sekretariat, gabinety specjalistów).
9. W poradni wdrożono odpowiednią procedurę postępowania na wypadek wystąpienia naruszenia ochrony danych osobowych.
10. Dane osobowe małoletnich udostępniane są wyłącznie podmiotom uprawnionym do ich uzyskania.

1. • Standardy wchodzą w życie z dniem 15 lutego 2024r. Zarządzeniem Nr 1/2024r. Centrum Terapii dla dzieci i dorosłych – Centrum Psot z dnia 13.02.2024 r.
   • Każdy pracownik pisemnie potwierdza zapoznanie się z Standardami ochrony małoletnich (wersja skrócona) – Oświadczenie personelu o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich (Załącznik nr 3 do Standardów ochrony małoletnich-Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 1/2024r. Centrum Terapii dla dzieci i dorosłych – Centrum Psot z dnia 13.02.2024r.).
   • Ogłoszenie dokumentu następuje w sposób dostępny dla klientów oraz pracowników Poradni, w szczególności poprzez umieszczenie w dokumentacji Poradni.